Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Ama hukukun öngördüğü düzen, gerçekten gerçekleabat bir düzen bileğildir. Hukuk, topluluk zarfında insanoğluın filvaki kesinlikle davrandıklarını bileğil, kesinlikle davranmaları gerektiğini gösterir. Hukuk, namına uyulmak ve uygulanmak muhtevain vardır. Adalet kıymeti zımnında, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene yakınmak, maşeri ömürın gerçekleşmesini elde etmek gerek. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren kişinin önsına onaylama edilmesi ve uyulması müstelzim, kesinkes çın kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği gibi, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle topluluk zarfında insanoğluın tutum ve davranışlarının ahbaplık kurallarına uymaması, her zaman mümkündür. “İşte ahbaplık, ölümlü davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana gelen bir dizge, bir bütündür.” İnsan-ölümlü, ölümlü-tabiat ilişkilerinin insanlığın kuma çıkarı ve huzuru muhtevain evrensel ilkelerle güvence altına allıkınmasıdır. Hukuk, beşeriyet seviyesi muhtevain göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birhayli kuruntu ortaya atılıtır. Bunlar kaynağı: tanrı, klas çıkarları, topluluk sözleşmesi, tabiat ve insanoğlu olarak tamlayan mütalaalerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun genel menfaatini veya fertlerin ve toplumun kuma iyiliğini elde etmek maksadıyla konulan ve kamu gücüyle desteklenen kaide, pay ve kanunların kâffesidür. Elan münteşir bir tanımıyla ahbaplık, adalete yönelmiş maşeri yaşyalnız düzenidir. Hukuk Lügat Valörı Hukuk kelimesi Arapça “pay” kökünden hasılat ve pay kelimesinin çoğcelil olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Gündüz feneriçda “pay” kelimesinin çoğcelil “beddua’kak”tır. Türk Zeban Kurumu’na bakarak ahbaplık kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım ancakü belirleyen yasaların kâffesidür”. Bunun dışında hukukun “haklar” anlamı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, dostluk anlamında da kullanılır. Beceri Valörı Hukuk dönemden döneme değiştiği muhtevain hala doyurucu bir tanım mimarilamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun tanımını aramaktadırlar” der. Hasetmüzde en çok onaylama edilen tanımı ise: “Muayyen bir zamanda belli bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması büyüklük zoruna (müeyyide) rabıtlanmış kurallar kâffesidür.” Bilimsel bir disiplin olarak ahbaplık, kendi zarfında zemin olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun zevat arası ilişkileri mevzu meydan kısmına Özel Hukuk, zevat ile büyüklük veya devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Amme Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). çağdaş Hukuk, Kâr Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna ivaz Kanunuesasi Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku kamu hukukunun mebdelıca zir dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku öbür toplumu organizatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik büyüklük tarafından güvenceye allıkınmış ve cebri yaptırımlara ehil olmasıdır. Hukuk kuralları ölümlü davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun kıymet yargılarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği yardımıyla nüsha nitelikteki tam durumlarda uygulanması sağlamlanır. Yaptırım (Müeyyide) Hukuk meydanında yaptırım kamu gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek muhtevain kullanılır. Hukuk düzenini sağlamlamayı ve korumayı yalnızçlayan yaptırımlar gene ahbaplık düzeninin öngördüğü şekilde adına getirilir. Maddi ve tinsel yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken tinsel yaptırımlar bu durumları hapsetmek muhtevain kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, hapis ve mangır cezaları; anayasa hukukunda siyasetten men, kısım yama; algı hukukunda algı ve gümrüksüzçılık cezaları gibi değişik ahbaplık dallarında değişik yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile ilgili çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; bilinçi bir irade olarak gkalıntı kuramlar, irade dışı olarak gkalıntı kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazılar felsefik bileğil ortaya konduğu devrin problemlerını çözmek veya siyasi mütalaaleri ahbaplık biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali türe olan ahbaplık, genel olarak şu şekilde tanımlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş maşeri bir yaşyalnız düzenidir.” Bu tanımdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu adına getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, kullanışlı yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun maşeri ömürı düzenleyip insanoğluın barış ve asayiş zarfında bir arada yaşamalarını sağlamlamaktır. 2. Ameliye Yarar (Içtimai İhtiyaçların Mukabillanması) Hukukun kullanışlı amacını, maşeri gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile topluluk zarfında canlı insanoğluın, birbirleri ile tasarlamak zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruh bilimsel bir varlık olarak insanoğlunun mimarisından meydana gelen gereksinimlerinı önlamaya çallıkışır. Hukuk bu fonksiyonu ile doğum, muta nikâhı, ölüm vb. önemli biyolojik vakaları da çeşitli hükümlerle düzenler. Tek ahbaplık düzeni ömürın zemin gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanoğlunun doğal mimarisına ve bundan sonra gelen ihtiyaçlarına yaraşıklı yetişmek zorundadır. Hukuk önemli ölçübile, konuşu gerçeklere bile sınırlıdır; konuşu gereksemelara uymalı ve onları önlamalıdır. 3. Adalet Hukuk bu fonksiyonu ile belli bir tertip altına aldığı sosyal ihtiyaçları, özü salt bir muadelet düşüncesi olan türe ölçüsüne vurarak hakiki kimliğini kulaklıır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En endamsız tanımıyla türe, “bir muadelet düşüncesi”dir. “Adalet, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) yetişmek üzere dü değişik anlamda kullanılır. Adalet esasta ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, fazilet, fazilet anlamında ferdî bir özelliği deyimler. Nefer her zaman haklı olana yönelir, her insana kendine düşeni katmak uğrunda kesiksiz ve bileğmeslekmez bir çaba gösterir. İşte bu tutum ve çabayı gösteren türe, özne (süje) ile ilgili oluşundan ötürü öznel (sübjektif) türe olarak nitelenir. Bir fazilet olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir türe konseptı vardır. Nesnel türe, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin konkre durumlarda gerçekleştireceği bağ biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte ahbaplık meydanında hukuki kıymet olarak lafız konusu olan türe bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü ahbaplık, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve idraklanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar kâffesidür.” Cemiyet muhtevaindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini muhtevaeren kurallar tamü olarak ahbaplık, bu bileğerlendirmelerde türe ölçüsünü kullandığı ve tutmak durumunda bulunmuş olduğuna bakarak, adaletin böylelikle, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında türe acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Mevcut ahbaplık ne denli adaletlidir ? İşte burada yasa üstü türe konseptı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün ahbaplık sistemine ve sistemlerine hükümran mevcut, nesnel ve salt bir kıymet niteliğindeki adalettir. Hukuk bir topluluk düzenini muhtevaerir. Hukukun varlık nedeni bile adalettir; lüzumlu bulunan düzeni saklamak, gerekse onu bileğmeslektirmeyi meşrulaştırmak muhtevain her zaman adalete mebdevurulur. Nesnel ve yasa üstü türe hukukta önmıza müesses ahbaplık düzenlerinin asli örneği, olması müstelzim ahbaplık anlamında ahbaplık idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile türe, bulunan ahbaplık düzenlerinin namına yaraşıklı olup olmadığı açısından bir kıymet ve istimara ölçüsü olabilir. Gine bu özelliği ile türe, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun gerçekleştirmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile yapıcı ve menfi önlıklı ilişkilerde mevcut bu üç fonksiyon istikrar zarfında olduklarında, adil bir ahbaplık düzeninin gerçekleşmesi sağlamlanır. Normal olarak bütün ahbaplık normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak ahbaplık, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşeri yaşyalnız uyacak, hem bile bu maşeri ömürın barış zarfında sürebilmesi muhtevain bir düzen görünümünü sağlamlamaya çallıkışacaktır.